Endülüs tarihi uzmanı Avusturyalı müsteşrik.
Alman asıllı olup Aschbach’ta doğdu. Hiedelberg’de başladığı yüksek tahsilinin ilk yıllarında felsefe ve ilâhiyat, daha sonra da tarih öğrenimi gördü. 1842’de Bonn Üniversitesi’ne tarih profesörü olarak tayin edildi. 1849’da Viyana Üniversitesi’ne çağrıldı. 1853’te bu üniversitede tarih bölümü başkanlığını da üstlendi ve 1872’ye kadar bu görevine devam etti. 25 Nisan 1882’de Viyana’da öldü.
Eserleri.
Araştırmalarında ana kaynaklara inme hususunda son derece titiz
davranan Aschbach, çalışmalarını daha ziyade Endülüs ve Roma tarihi
üzerine yoğunlaştırdı. 1. Geschichte der Ommayaden in Spanien (I-II,
Frankfurt 1829; Vienna 1860). Endülüs tarihiyle ilgili olarak yazdığı bu
eserinde Endülüs’ün İslâm hâkimiyeti altındaki siyasî ve kültürel
tarihini, bu arada hıristiyan İspanyol krallıklarının ortaya çıkışını ve
Endülüs müslümanlarıyla olan ilişkilerini ele almaktadır. 2. Geschichte
Spaniens und Portugals zur Zeit der Herrshaft der Almoraviden und
Almohaden (I-II, Frankfurt 1833). Endülüs tarihine dair bir diğer
eseridir. Eserin I. cildinde Murâbıtlar Devleti’nin kuruluşu, Endülüs’ün
Murâbıtlar’ın hâkimiyeti altına girişi, Murâbıtlar’la hıristiyan
İspanyol krallıkları arasındaki mücadeleler, Portekiz Krallığı’nın
ortaya çıkışı anlatılmakta, II. cildinde ise Muvahhidler Devleti’nin
kuruluşu, Muvahhidler’in Endülüs’e geçişleri, hıristiyanlara karşı
yürüttükleri cihad faaliyetleri ve hıristiyanların “reconquista”
(Endülüs’ü müslümanlardan geri alma) hareketinin seyri gibi konulara yer
verilmektedir. Bu eser, Mısırlı araştırmacı Muhammed Abdullah İnân
tarafından Târîhu’l-Endelüs fî ʿahdi’l-Murâbıtîn ve’l-Muvahhidîn adıyla
Arapça’ya tercüme edilmiştir (Kahire 1958). 3. Geschichte der Westgoten
(1827). Aschbach’ın ilk defa birinci derecede kaynaklara inerek
Vizigotlar’ın tarihini gün ışığına çıkarmaya çalıştığı ve bunda da büyük
ölçüde başarıya ulaştığı bu eserinin son kısmında Endülüs tarihiyle
ilgili olarak Vizigotlar Devleti’nin müslüman fâtihler tarafından
yıkılması ve İspanya’nın İslâm hâkimiyetine geçmesi konusunu
işlemektedir. Onun ayrıca Roma tarihi üzerine yazılmış eserleri de
vardır.
BİBLİYOGRAFYA
Gr.E, IV, 64; TA, III, 44; EAm., II, 380; Mecdüddin Keyvânî, “Âşbâh”, DMBİ, I, 400.
